Z AZERBEJDŻANU DO OJCZYZNY PRZODKÓW

Kotlarow  przyjechał  do Polski na szkolenie, grupa  opuściła nasz kraj, Jurij pozostał. Dziś mieszka w Pułtusku, w akademiku Akademii Humanistycznej, z współlokatorem. Ubolewa, że jak na jego kieszeń i skrupulatne oszczędzanie każdego grosza,  płaci niemało. Chętnie zamieniłby akademikowy pokój  na tańsze mieszkanie. Pracuje w ETI POLAM i chwali sobie i warunki pracy, i  ludzi. – Dobry kolektyw – mówi. Szykuje się do odbycia dwutygodniowego szkolenia w Słowenii.

Na pytanie, dlaczego za pierwszy przystanek w kraju przodków wybrał Pułtusk, odpowiada:  – Bo mi się podobał. Jest cichy, spokojny, ludzie mili. Jest pacyfistyczny. Tu od razu poczułem się dobrze.

Jurij zna Polskę nie tylko z rodzinnych opowieści. Wcześniej już był w naszym kraju – przyjechał na zaproszenie KOMITETU OLIMPIJSKIEGO do Arłamowa. (Był aktywnym członkiem Polonii).

Trafił do mnie dzięki  redaktorowi Jarosławowi Kopciowi, którego z kolei  o pomoc poprosił burmistrz Wojciech Gregorczyk. Trochę onieśmielony, kulturalny mężczyzna. Sześćdziesięciolatek.

W Azerbejdżanie  mieszkał w mieście Gandża, z żoną pielęgniarką i córką, jedynaczką, studiującą  architekturę w Baku. On z wykształcenia jest technikiem, w swoim kraju pracował “przy śmigłowcach”.

Córka Ariadna dobrze włada językiem polskim, jest posiadaczką  Karty Polaka, jak jej ojciec,  już kilka razy była w Polsce, na szkoleniach. Polska jej się bardzo podoba. Żona Jurija? Aida,  w połowie Azerbejdżanka, w połowie Mołdawianka, również  pragnie mieszkać w kraju, skąd pochodził pradziad i prapradziad męża.  – To ładna kobieta, blondynka, jak Polka, tylko ma ograniczenia językowe – mówi Kotlarow. – Myślę, że latem tu będę z żoną, chociaż 1 lipca muszę wrócić do Azerbejdżanu, kończy mi się wiza. Bardzo tęsknię za swoją rodziną, ale nie stać mnie na odwiedziny, to duży koszt, ja tylko chciałbym mieszkać tutaj z żoną i córką. To moje największe marzenie.

Czy się dziwić pragnieniu Kotlarowa? On zawsze chciał być Polakiem mieszkającym w Polsce. Mówi: – Gdyby nie kurs w Polsce, znalazłbym inny wariant połączenia się z ojczyzną, opuszczenia Azerbejdżanu. Przyjechałem tu w październiku 2018 roku. Bardzo mi wtedy pomógł pan Michał Kisiel. Jeden tydzień żyłem u niego i jestem mu bardzo wdzięczny.

Jego przodkowie to była liczna rodzina. Wielu zginęło w czasie działań  wojennych, w obozach. Pradziad, Władysław Lenczewski pochodził z Białegostoku, był synem Tomasza Lenczewskiego, architekta sakralnego.  – Familia Lenczewskich to kulturalni, eleganccy, usportowieni ludzie. Skromni byli i nie zadzierali nosa, tak jak w piosence Czerwonych Gitar “Nie zadzieraj nosa”. Pracowici byli.  Wiem, że żona mojego pradziadka pochodziła z Tbilisi, miała korzenie czeskie i niemieckie. Nazywała się Ludwika Koszut. Oni zapoznali się w Tbilisi.  Podczas pierwszej wojny światowej przyjechali do Azerbejdżanu, gdzie  pradziadek, polski oficer,  pracował na kolei.

Babcia Jurija mówiła po polsku, kultywowała polskie tradycje, święta były jak w Polsce –  Boże Narodzenie, Wielkanoc… Babcia Jadwiga de domo  Lenczewska  wyszła za mąż za Niemca. A Jurij? Jurij był oczarowany Polską, oczarowany językiem, kulturą… Na przykład taka muzyka…  Przepadał za nią.  Wodecki, Czerwone Gitary, Alibabki, Pro Contra, Rodowicz, Seweryn Krajewski… Film? Ukochany –  “Stawka większa niż życie” i  “Czterej pancerni i pies”, Franciszek Pieczka, Stanisław Mikulski… Jurij był na jego grobie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach…

– Chcę się zestarzeć przy żonie i córce wśród Polaków, w ojczyźnie moich przodków – mówi Jurij na koniec naszej rozmowy. Tymczasem myśli o tym, jak pomóc córce Ariadnie w finansowaniu studiów. – Czy jest jakaś nadzieja na sponsorowanie? – pyta.  W sobotę, 23 lutego, zadzwoniłam do radnego miejskiego, Adama Knochowskiego, prosząc go o pomoc w sprawie  Kotlarowa. Pytałam o możliwość dodatkowego zatrudnienia w ETI POLAM, także poza ETI oraz o laptop, dzięki któremu Jurij miałby kontakt z żoną i córką w Azerbejdżanie.

OD REDAKCJI:

Już w poniedziałek, 25 lutego, otrzymałam wiadomości od pana Adama. Dobre. Już się spotkali, już rozmawiali. A. Knochowski rozpytywał o problemy i potrzeby Jurija. Zacznijmy od końca… Laptop? Jakiś się znajdzie, najpewniej w domu radnego. Praca poza ETI POLAM? Będzie. A. Knochowski już rozmawiał z prezesem TBS, Pawłem Krężołkiem.  – Tam do sprzątania będą potrzebni ludzie, stąd ten pomysł. Panowie się spotkają i zobaczą, jak będą sobie mogli nawzajem pomóc – powiedział radny Knochowski, zarazem pracownik ETI POLAM. I co najważniejsze: od 1 marca Jurij Kotlarow  ma zagwarantowane wyższe zarobki (jest już po okresie próbnym).

PS Umawialiśmy się, że Jurij przyśle mi zdjęcia swoich przodków. Otrzymałam je w  trzy tygodnie po naszej rozmowie. To  fotografia babci Jadwigi z domu Lenczewskiej i jej brata, Stanisława Lenczewskiego.

Dyrektor Domu Polonii Michał Kisiel

W jaki sposób Dom Polonii w Pułtusku może pomóc osobie z Kartą Polaka?

Pan Jurij po opuszczeniu Domu Polonii w Pułtusku był zapraszany do udziału w Wigilii oraz Sylwestrze, w których udział brali również repatrianci przebywający w Domu Polonii w Pułtusku. Ponadto została mu udzielona przeze mnie pomoc w postaci poszukiwania pracy, tj. został zaproszony na kilka rozmów o pracę w Pułtusku.

Zgodnie z ustawą z dnia 7 września 2007 o karcie Polaka ( Dz.U. 2007 nr 180 poz. 1280)

1. Posiadacz Karty Polaka jest uprawniony do:

a) zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065, z późn. zm.1);

b) podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646) oraz w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 649);

d) kształcenia w szkole doktorskiej, podejmowania i odbywania studiów oraz innych form kształcenia, a także uczestniczenia w działalności naukowej na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie  wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668);

e) korzystania z form kształcenia na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 996 i 1000) oraz ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2017 r. poz. 2198,2203 i 2361);

f) korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w stanach nagłych, w zakresie określonym w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1938, z późn. zm.2)), chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, przewiduje zasady bardziej korzystne;

g) ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych, na podstawie biletów jednorazowych, na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2018 r. poz. 295);

h) bezpłatnego wstępu do muzeów państwowych;

i) pomocy konsula, w ramach jego kompetencji i z zastosowaniem i poszanowaniem zwyczajów i prawa międzynarodowego, w sytuacji zagrożenia życia lub bezpieczeństwa.

2. Posiadacz Karty Polaka lub osoba, której stwierdzono pochodzenie polskie zgodnie z ustawą o repatriacji, korzysta z pierwszeństwa przy ubieganiu się o pomoc finansową udzielaną osobom fizycznym ze środków budżetu państwa lub budżetów samorządów terytorialnych przeznaczonych na wspieranie Polaków za granicą.

3. Posiadacz Karty Polaka podejmujący kształcenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, zachowuje prawo do ubiegania się o stypendia i inną pomoc przewidzianą dla cudzoziemców w odrębnych przepisach.

Pan Jurij przebywał w Domu Polonii w Pułtusku w ramach programu adaptacyjnego realizowanego przez Stowarzyszenie “Wspólnota Polska” z siedzibą w Warszawie w październiku 2018r. pod hasłem “Aktywna Polska” finansowanego ze środków Senatu RP.

W szkoleniu powrotowo– językowym i zawodowym uczestniczyło 50 osób z: Azerbejdżanu, Kazachstanu, Kirgistanu, Uzbekistanu. Szkolenie trwało 21 dni (14.10-3.11.2018). Celem szkoleń była integracja grup, która wspierać miała decyzje powrotowe  Polaków na obczyźnie. Podczas szkoleń zorganizowane zostały spotkania z przedstawicielami urzędów, organizacji społecznych oraz szkół celem przedstawienia prawnych aspektów życia w Polsce. Z kursantami spotkała się również Pani Aleksandra Ślusarek – Przewodnicząca Rady ds. Repatriacji celem omówienia procesu repatriacji.

Pan Jurij po zakończeniu programu powinien powrócić do Azerbejdżanu,z którego pochodzi. Posiadając jednak roczną wizę krajową (natomiast nie była to wiza nr D19 – wiza  repatriacyjna) i kartę Polaka zdecydował się o pozostaniu w Polsce celem podjęcia pracy i uzyskania przychodu potrzebnego na pokrycie studiów córki w Azerbejdżanie. W związku z jego trudną sytuacj, jako Dyrektor Domu Polonii w Pułtusku, zważając na polskie korzenie Pana Jurija, zezwoliłem na jego nieodpłatny pobyt w hotelu jeszcze przez okres 3 tygodni po zakończeniu w/w programu celem znalezienia mieszkania i podjęcia pracy zarobkowej. W tamtym okresie niemożliwe było zatrudnienia Pana Jurija w związku z brakiem etatów w Domu Polonii w okresie jesienno-zimowym.

Stowarzyszenie “Wspólnota Polska” Dom Polonii w Pułtusku będące jednostką terenową Stowarzyszenia “Wspólnota Polska” z siedzibą w Warszawie, realizuje zgodnie z ustawą Prawo o stowarzyszeniach i statucie Stowarzyszenia “Wspólnota Polska” cele statutowe wymienione poniżej:

– inspirowanie, wspomaganie i prowadzenie wszechstronnej współpracy Polonii oraz Polaków z zagranicy z Ojczyzną w dziedzinach: oświaty, nauki, kultury, religii, gospodarki, turystyki i sportu;

– propagowanie, wspieranie i prowadzenie nauczania języka polskiego oraz podtrzymywania jego znajomości wśród Polonii i Polaków mieszkających za granicą;

– upowszechnianie w środowiskach polonijnych wiedzy o kulturze polskiej i współczesnych zjawiskach w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym kraju;

– pogłębianie w Polsce wiedzy o Polonii i emigracji;

– działanie na rzecz polskiego dziedzictwa kulturowego poza granicami kraju;

– pomoc w zapewnieniu opieki duszpasterskiej w języku polskim;

– wspieranie dążeń emigracji i środowisk polonijnych do umacniania swych pozycji społeczno-ekonomicznych w krajach osiedlenia;

– obrona praw polskiej mniejszości narodowej,

– działanie na rzecz rozwoju regionalnego.

Pomoc osobom z Kartą Polaka mogłaby być zrealizowana np. na podstawie konkretnych programów z Senatu RP bądź MSZ, z których korzystałoby Stowarzyszenie. Obecnie Stowarzyszenie “Wspólnota Polska” Dom Polonii w Pułtusku prowadzi ośrodek adaptacyjny na podstawie umowy z Pełnomocnikiem Rządu ds. Repatriacji, celem którego jest przeprowadzenie procesu adaptacyjnego osób posiadających wizę repatriacyjną ( tj. D19) oraz mających przyznane miejsce w Ośrodku przez Pełnomocnika.

Pan Jurij posiadający korzenie polskie może ubiegać się  o nadanie statusu repatrianta poprzez złożenie odpowiedniej dokumentacji w Ambasadzie RP w Baku w celu uzyskania wizy repatriacyjnej, a następnie decyzji Pełnomocnika Rządu ds. Repatriacji o przyznaniu miejsca w ośrodku adaptacyjny (obecnie w Polsce funkcjonują dwa ośrodki adaptacyjne dla repatriantów: w Pułtusku i w Środzie Wielkopolskiej). Jedynym wymogiem jest konieczność złożenia stosownej dokumentacji w Ambasadzie.

Czy w grę wchodzi pomoc finansowa od Wspólnoty Polskiej? Jak do tej pomocy dotrzeć, gdzie jej szukać.

W kwestii dofinansowania przez Stowarzyszenie “Wspólnota Polska” osobami właściwymi do udzielenia odpowiedzi na pytanie są członkowie Zarządu Krajowego Stowarzyszenia “Wspólnota Polska” z siedziba w Warszawie. Dom Polonii w Pułtusku nie posiada możliwości pomocy w tej kwestii.

Czy ZAMEK  jest w stanie zaoferować pracę takiej osobie dla podratowania jej osobistych finansów?

Dom Polonii w Pułtusku w chwili obecnej, jako jednostka prowadząca również działalność gospodarczą, może zaproponować Panu Jurijowi jako pomoc stanowisko pracownika gospodarczego w ogrodzie w terminie od 1 kwietnia 2019 na okres ok. 3 miesięcy.

Krzysztof Łachmański – wiceprezes Zarządu Krajowego Stowarzyszenia WSPÓLNOTA POLSKA

Jak się wchodzi w posiadanie Karty Polaka?

Karta Polaka może być wydana osobie, która w dniu złożenia wniosku posiada obywatelstwo jednego z państw dawnego ZSRR lub posiada status bezpaństwowca w jednym z tych krajów i spełnia łącznie następujące warunki:

1. Wykazuje swój związek z polskością poprzez przynajmniej podstawową znajomość języka polskiego, który uważa za język ojczysty, oraz znajomość i kultywowanie polskich tradycji i obyczajów;
2. W obecności konsula lub wojewody, albo wyznaczonego przez niego pracownika, złoży pisemną deklarację przynależności do narodu polskiego;
3. Wykaże, że co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków jest lub było narodowości polskiej, lub posiadało obywatelstwo polskie, albo przedstawi zaświadczenie upoważnionej organizacji polskiej w kraju zamieszkania  potwierdzające aktywne zaangażowanie w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej przez okres co najmniej ostatnich 3 lat;
4. Złoży oświadczenie, że ona lub jej wstępni nie repatriowali się lub nie zostali repatriowani z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, na podstawie umów repatriacyjnych zawartych w latach 1944-1957 przez Rzeczpospolitą Polską albo Polską Rzeczpospolitą Ludową z Białoruską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Ukraińską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Litewską Socjalistyczną Republiką Radziecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich do jednego z państw będących stroną tych umów.

Karta Polaka może być przyznana także osobie, której pochodzenie zostało prawomocnie stwierdzone, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 9 listopada 2000 roku o repatriacji.

O przyznanie lub przedłużenie ważności Karty Polaka występuje się w Konsulacie RP właściwym ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy, czyli w kraju pochodzenia migranta.

Uwaga: Rada Ministrów może wyznaczyć również wojewodę jak organ właściwy do przyjmowania wniosków o Kartę Polaka oraz wskazać państwo, którego obywatele będą mogli z tej możliwości skorzystać Podstawowy zestaw dokumentów niezbędny do złożenia kompletnego wniosku o Kartę Polaka:

1. Wniosek, który należy wypełnić zgodnie z objaśnieniami dołączonymi do wniosku;
2. 1 zdjęcie;
3. Skompletowane i skopiowane dokumenty poświadczające polskość wnioskodawcy oraz znajomość języka polskiego (poświadczenie zdania egzaminu z języka polskiego przed państwową komisją egzaminacyjną, lub świadectwa ukończenia szkoły lub studiów w Polsce, lub świadectwa ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim). Jeżeli wnioskodawca nie jest w stanie przedstawić opisanych dokumentów, oceny znajomości języka polskiego dokonuje podczas rozmowy konsul lub wojewoda.

Uwagi: dokumentami i dowodami poświadczającymi polskość wnioskodawcy mogą być: polskie dokumenty tożsamości; akty stanu cywilnego lub ich odpisy; metryki chrztu; świadectwa szkolne; dokumenty potwierdzające odbycie służby wojskowej w polskich formacjach wojskowych; dokumenty potwierdzające fakt deportacji lub uwięzienia zawierające wpis informujący o polskim pochodzeniu; dokumenty o rehabilitacji osoby deportowanej zawierające wpis o polskim pochodzeniu tej osoby; zagraniczne dowody tożsamości zawierające informacje na temat polskiej narodowości ich posiadacza; zaświadczenie organizacji polonijnej potwierdzające aktywne zaangażowanie w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej; prawomocna decyzja o polskim pochodzeniu wydana zgodnie z przepisami ustawy o repatriacji; inne dokumenty potwierdzające związek z polskością; itp.

4. Kserokopia paszportu zagranicznego (strona ze zdjęciem) oraz paszportu wewnętrznego (strona ze zdjęciem i strona z adresem stałego zamieszkania). Należy także przedstawić oryginały do wglądu. 

Następnie należy umówić się na rozmowę z konsulem RP lub wojewodą.

Konsul lub wojewoda rozmawia z wnioskodawcą po polsku na temat Polski, jej historii, kultury, a także obyczajów i tradycji. Szacowany czas rozmowy to 15–20 minut. 

W wypadku pomyślnego dla wnioskodawcy przebiegu rozmowy konsul lub wojewoda przedstawia wnioskodawcy do podpisu deklarację przynależności do narodu polskiego oraz oświadczenie o tym, że on lub jego wstępni nie repatriowali się lub nie zostali repatriowani z terytorium RP. 

Dziecku przyznaje się Kartę Polaka na wniosek rodziców, gdy oboje z nich posiadają Kartę Polaka lub posiadali ją przed uzyskaniem pobytu stałego. Jeśli Kartę ma lub miało tylko jedno z rodziców, to drugie w obecności polskiego konsula lub wojewody musi wyrazić zgodę na wydanie dziecku Karty Polaka. Jeśli drugiemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska, nie musi on wyrażać takiej zgody. Kartę Polaka przyznaje się również małoletniemu, który wykaże, że co najmniej jedno z rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków jego nieżyjącego rodzica było narodowości polskiej, lub posiadało obywatelstwo polskie. W takim wypadku wniosek w imieniu małoletniego składa żyjący rodzic lub przedstawiciel ustawowy.

Czemu ona służy?

Karta Polaka jest dokumentem potwierdzającym przynależność cudzoziemca do narodu polskiego. Nie oznacza ona jednak nadania cudzoziemcowi obywatelstwa polskiego, przyznania prawa pobytu czasowego czy stałego w Polsce, ani prawa przekraczania granic Polski bez wizy.

 Jakiej pomocy i skąd może oczekiwać ten, który ma taką KARTĘ?

Posiadanie Karty Polaka związane jest z pewnymi uprawnieniami – jej posiadacz może:

• bez opłat otrzymać wizę krajową uprawniającą do wielokrotnego przekraczania granicy polskiej;
• bez opłat złożyć wniosek o nadanie obywatelstwa przez Prezydenta RP w polskim konsulacie;
• korzystać z pomocy Konsula, w ramach jego kompetencji, w sytuacji zagrożenia życia lub bezpieczeństwa;
• podejmować na terenie Polski legalną pracę bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę;
• prowadzić w Polsce działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy;
• w Polsce korzystać z bezpłatnego systemu oświaty na poziomie podstawowym, średnim i wyższym na takich samych zasadach jak obywatele polscy, a zarazem ubiegać się o stypendia i pomoc na naukę przeznaczone dla cudzoziemców uczących się i studiujących w Polsce;
• w stanach nagłych korzystać w Polsce z bezpłatnej opieki zdrowotnej na takich samych zasadach jak obywatele polscy;
• korzystać z 37-procentowej ulgi na przejazdy koleją na terenie Polski;
• za darmo zwiedzać muzea państwowe w Polsce;
• w pierwszej kolejności ubiegać się o środki finansowe z budżetu państwa polskiego lub z budżetu samorządów gmin w Polsce przeznaczone na wspieranie Polaków za granicą;
• bez opłat złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały.

Po złożeniu wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały, zainteresowany  może otrzymać środki, przez okres nie dłuższy niż 9 miesięcy, na siebie oraz członków swojej najbliższej rodziny, przebywających razem z nim w Polsce.

Jak liczna jest grupa ludzi z KARTAMI  POLAKA w naszym kraju?

W sumie od 2014 r. zezwolenia na pobyt stały w Polsce otrzymało nieco ponad 23 tys. osób.  Z Ukrainy – 15,5 tys. osób, Białorusi – 6,5 tys. os., Rosji – 640 os., Kazachstanu – 180 os., Mołdawii – 160 os. oraz Uzbekistanu – 115 os. W sumie od 2008 roku wydano ponad 220 tys. Kart Polaka.

Stosunki WSPÓLNOTY POLSKIEJ z POLONIĄ w Azerbejdżanie?   

W Azerbejdżanie działają 2 organizacje, z którymi Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” współpracuje od szeregu lat. Jest to: Stowarzyszenie “Polonia” Rozwój Współpracy Kulturalnej i Wspólnota „Polonia –Azerbejdżan”. Stowarzyszenie “Polonia” Rozwój Współpracy Kulturalnej  od 2016 roku otrzymuje wsparcie na wynajem pomieszczenia na siedzibę oraz wydanie czasopisma „Polonia”. Stowarzyszenie prowadzi działalność kulturalno-oświatową. W siedzibie odbywa się nauka języka polskiego – organizowane są spotkania okolicznościowe i tematyczne, wieczory filmowe, konkursy. W Azerbejdżanie żyje ok. 700-800 osób polskiego pochodzenia.

Komentarze