WOKÓŁ WYSTAWY 13 PUŁKU PIECHOTY W PUŁTUSKU

TO DLA MNIE BARDZO NIEZWYKŁE DOŚWIADCZENIA
Trzy pytania do dyrektora Muzeum Regionalnego Andrzeja Popowicza

Panie dyrektorze, co Pana szczególnie zainteresowało w wystawie poświęconej 13 PP? Sama wystawa? Czy może atmosfera wokół niej?

Autorem wystawy jest pan Michał Świdwa – pracownik naszego MUZEUM. Ale ja, jako osoba zarządzająca instytucją, będącą organizatorem przedsięwzięcia, uczestniczyłem w wielu momentach jego realizacji i mam nieco inną perspektywę postrzegania, wrażeń i emocji z nim związanych. Niezwykłym doświadczeniem są dla mnie relacje z ludźmi, mieszkańcami naszego miasta, których znam od lat, często spotykam i współpracuję na co dzień, a dziś poznaję (w pewnym sensie) na nowo, przez pryzmat ich rodzinnych korzeni oraz wspomnień, jako potomków żołnierzy, podoficerów i oficerów 13 Pułku Piechoty. To dla mnie bardzo niezwykłe doświadczenie, które towarzyszy mi nie po raz pierwszy. Podobnie było przy realizacji spektaklu “O wolną i niepodległą Polskę”, a także dwóch wystaw: “140-lecie OSP Pułtusk i 120-lecie Orkiestry Dętej OSP Pułtusk” oraz “Mir zaynen ale brider – wszyscy jesteśmy braćmi”.

Nikt nie jest w stanie wiedzieć wszystkiego na dany temat… Czy więc ekspozycja poszerzyła w jakiś sposób Pana wiedzę o TRZYNASTAKACH?

Dokonując samooceny w zakresie swojej wiedzy zawsze warto mieć sporo dystansu i pokory – i ja ją (jak mi się wydaje) mam. Odpowiadając więc na pytanie mogę stwierdzić, że dla mnie to bardzo ciekawa i ważna lekcja, zwłaszcza że nie jestem z wykształcenia historykiem. Należy też podkreślić, że autor wystawy działając z wielką pasją, przeprowadził badania historyczne, nawiązał kontakty z wieloma rodzinami pułtuskich “Trzynastaków”, analizował zebrane informacje. Dzięki temu na ekspozycji prezentujemy informacje i wiedzę, która nie jest łatwo dostępna w powszechnie znanych źródłach. Zachęcam więc wszystkich do obejrzenia wystawy i również poszerzenia swojej wiedzy.

Gdyby Pan musiał wybrać jedno jedyne zdjęcie dotyczące 13 PP, to które to by było? I dlaczego to?

Na 19-tu planszach wystawy prezentowanych jest aż 137 zdjęć i trudno jest wybrać to jedno, które robi szczególne wrażenie. Jest wiele bardzo ciekawych fotografii grupowych, moją uwagę przykuwają również te pokazujące życie codzienne, zawody sportowe lub ćwiczenia wojskowe. Jeśli już koniecznie miałbym wybrać to jedno, to mogłoby to być np. zdjęcie oddziału 13PP prezentującego się swojemu dowódcy płk. Zientarskiemu na koniu. W tle widać fragment dzwonnicy – takiej, jaką widujemy na co dzień, każdego dnia. I może dlatego ja, przyglądając się temu zdjęciu, czuję się niemal fizycznie przeniesiony do czasu przed 1939 rokiem i zadaję sobie pytanie: co czeka (a właściwie czekało) w najbliższych miesiącach i latach ludzi, na których patrzę.

GMD

TAK PAN EDWARD MALINOWSKI MÓWIŁ O SWOICH ZBIORACHEdward Malinowski kolekcjonował militaria od 1973 roku, po pierwszym zawale, jak mówił. Miał dużo ponad sto wystaw w różnych stronach Mazowsza. Dzięki swojej pasji poznał wielu kolekcjonerów i ludzi, od których pozyskiwał przedmioty. Silnie związany z 13 PP.

“Co ja zrobię ze swoimi zbiorami? Wnuk chyba je obejmie, Krzysztof Łukawski. Był na praktykach w Muzeum Wojska Polskiego, zaczął inwentaryzację zbiorów, ale że się doktoryzuje, więc musi sprawę odłożyć na później.

W tej chwili poza moim domem jest 159 egzemplarzy, znajdują się one w dwu modlińskich muzeach, w Twierdzy Modlin i w Wieży Tatarskiej. Resztę kolekcji przechowuję w domu, coś tam mam w szkole nr 3.

Czy kogoś interesują moje zbiory? Najciekawsza propozycja przyszła z Modlina. Powiedzieli: “Panie Edziu, salę dajemy choćby jutro i ma pan muzeum swojego imienia”. Ale nie, ja na stałe zbiorów nie przekażę. W Pułtusku szykuje się małe muzeum, ale na razie sza. Chociaż jestem przekonany, że nasze miasto tego nie przyjmie, bo musiałoby gdzieś te zbiory ulokować…

Moje militaria są w różnym stanie, niektóre konserwowane, inne nie. Oj, historia niektórych przedmiotów jest ciekawa, szczególnie ciekawe było ich pozyskiwanie. Na przykład szabla… Pojechałem po nią do gościa, przywiozłem… sochę, którą sprzedałem Opinogórze i tak miałem pieniądze na kolejny zakup. Sprzedawałem podwójne, potrójne egzemplarze, wymieniałem się. Ze spotkania z uczniami w Wyszkowie przywiozłem hełm polski, wisiał na płocie gospodarstwa. Hełmy… Przed laty kierownik szkoły w Gródku Rządowym, Józek Nowotko, też obdarował mnie polskim hełmem. Albo taki mundur żołnierski… Przed kinem Narew zobaczyłem panów. Przyjrzałem się im i spostrzegłem, że jeden jest w mundurze – krój przedwojenny, zapięcie pod szyją… Mężczyzna ten woził mleko w bańkach, mieszkał przy cmentarzu radzieckim, często chodził w tym mundurze, zresztą brudnym. Powiedziałem, że bym go z tego munduru rozebrał. A on mi odpowiedział, że on nie k…, żeby się przed kinem rozbierał. Zaprosiłem go na górę, do kina, a on, że nie wie, co powiedziałaby żona na pozbycie się tego munduru. Pojechałem do niej. Usłyszałem, że Józiowi tak ładnie w tym mundurze, że ładnie w nim wygląda… Powiedziałem, że dam im mundur współczesny. I dali się przekonać. Do munduru dodałem monety…

Ciekawostka związana z 13 PP? Mam widelec z zastawy PUŁKU.

PUŁK NADAWAŁ MIASTU RYTM

Mówili dla TYGODNIKA: Ryszard Blatoń, syn TRZYNASTAKA, chorążego pełniącego funkcję oficera żywnościowego i Stanisław Wrona, serdeczny druh Ryszarda, kolega z podwórka osiedla koszarowego.

Ryszard Blatoń: – Pięknie żyliśmy – mieliśmy ogródek jordanowski, w nim różne urządzenia, przedszkole, boisko do piłki nożnej, sitkowej i koszykówki. Na klombach rosły kwiaty. Dzieci się bawiły, oddawały sportom. Stasio był piłkarzem klubowym dzięki temu, że w naszych koszarach ćwiczył, trenował od dziecka.

Stanisław Wrona: – Tak, my jesteśmy dziećmi koszar. Koszary to była enklawa, w której żyli podoficerowie, oficerowie i ich rodziny, wiedliśmy wspólne życie. Kiedy po wojnie `20 roku, w 1921, przyszła TRZYNASTKA do Pułtuska, to PUŁK nadawał miastu rytm. Był handel, byli rzemieślnicy – krawcy, panny przebierały kawalerów, odbywały się zawody hippiczne na Rybitwi, na Popławach, było kąpielisko, była przystań wojskowa, tętniło życiem nad Narwią. Żegnam się dziś z Pułtuskiem myślą, że spotkamy się w Modlinie, gdzie zjeżdżają ludzie związani z 13PP. Pan Edward mnie zaprasza, grożąc palcem, gdybym mi przyszło uczynić inaczej.

GMD