EtnoPolska nad stawem

Koło Gospodyń Wiejskich w Dębinach “Nad Stawem” zrealizowało ministerialny projekt pod nazwą Kurpiowskie wakacje nad stawem – mali dębiniacy poznają kulturę kurpiowską w ramach programu grantowego EtnoPolska. Edycja 2023. Projekt trwał od maja do października.

Projekt polegał na zapoznaniu dzieci i młodzieży z Dębin i okolic z kulturą Kurpiów Białych i Zielonych poprzez wizyty w regionalnych muzeach, udział w warsztatach z rękodzieła i wydarzeniach związanych z obrzędami świątecznymi.

Pierwsze działanie odbyło się w maju. Dzieci w pierwszej kolejności zapoznały się z rodzimą kulturą białokurpiowską biorąc udział w lekcji muzealnej w Kuźni Kurpiowskiej w Pniewie. Zajęcia poprowadziła etnografka z Muzeum Regionalnego w Pułtusku pani Sylwia Słojkowska-Affelska. Dzieci było żywo zainteresowane zgromadzonymi w Kuźni eksponatami, większość z nich widziały pierwszy raz w życiu. Po zwiedzaniu izb kurpiowskich dzieci upiekły tradycyjne kurpiowskie fafernuchy pod okiem twórczyni ludowej pani Haliny Witkowskiej. Dzieciom towarzyszyły członkinie Koła ubrane w kurpiowskie stroje, które doskonale uzupełniły anturaż Kuźni. Wisienką na torcie okazał się występ instrumentalisty Krystiana Nowosielskiego, który zagrał kurpiowskie oberki, polki i walczyka na harmonii pedałowej. Dzieci były zachwycone i muzyką, i instrumentem, który większość z nich widziała po raz pierwszy.

W czerwcu dzieci wzięły udział w warsztatach z wicia wianków z okazji oktawy Bożego Ciała. Następnie wianki zostały wspólnie zaniesione i poświęcone na mszy świętej w kościele w Zatorach. Tradycja wicia wianków z roku na rok coraz bardziej zanika, dlatego nie mogło zabraknąć tego działania w projekcie.

Kolejnym wydarzeniem, które głęboko zapadło w pamięć dzieci, była kurpiowska sobótka. W trakcie wydarzenia dzieci zapoznały się z obrzędami sobótkowymi, m.in. z symboliką ognia i plecionych wianków. Wydarzeniu towarzyszyła muzyka na żywo w wykonaniu Sylwestra Chojnackiego, a także śpiewy i tańce przy ognisku.

W lipcu i w sierpniu odbyły się warsztaty z wycinanki kurpiowskiej, które poprowadziła pani Emilia Fornalska. Podczas dwóch spotkań dzieci wycięły kogucika, gwiazdę i zielko pułtuskie. W czasie wakacyjnym odbywały się także warsztaty z pająka kurpiowskiego pod okiem Moniki Poteraj. Na to działanie poświęciliśmy aż cztery spotkania. Efektem warsztatów jest okazała instalacja, która zdobi sufit naszej dębińskiej remizy.

Także w lipcu odbyła się wycieczka do Muzeum Kurpiowskiego w Wachu (na terenie Puszczy Zielonej), którego gospodarzami są zasłużeni twórcy ludowi państwo Laura i Zdzisław Bziukiewiczowie. Oprócz lekcji muzealnej i podziwiania zgromadzonych w muzeum eksponatów (ponad 20 tys.), mali dębiniacy kopali bursztyn (naprawdę), a także mogli spróbować swoich sił w jego obróbce. Wizytę zwieńczył poczęstunek składający się z tradycyjnych kurpiowskich potraw charakterystycznych dla Puszczy Zielonej.

 Kolejna wycieczka została zorganizowana we wrześniu. Tym razem mali dębiniacy udali się do Kurpiowskiego Muzeum Regionalnym w Ostrołęce oraz do Skansenu w Nowogrodzie. W Ostrołęce dzieci dowiedziały się nieco więcej o historii Kurpiów Zielonych, miały także warsztaty ze stroju zielonokurpiowskiego. Natomiast w Skansenie mogli podziwiać przede wszystkim dawne kurpiowskie drewniane budownictwo oraz zapoznali się ze sztuką lepienia byśków i nowych latek. Wizyta w obu miejscach przyniosła dzieciom wrażeń co niemiara.

Zwieńczeniem projektu był konkurs z wiedzy o kulturze kurpiowskiej, który opierał się zidentyfikowaniu różnic i podobieństw między kulturą Kurpiów Białych i Zielonych. Zwycięzcą został Wiktor z Wólki Zatorskiej. Tuż za nim na drugim miejscu ex aequo znalazły się Zuzia, Iza, Ola i Zuzia. Na trzecimi również ex aequo Pola i Lena. Poziom konkursu był wysoki, pytania nie należały do łatwych.

 “Projekt był doskonałą okazją do ukazania bogactwa kultury kurpiowskiej, szczególnie białokurpiowskiej, która niestety z roku na rok zanika. Przez działania w formie przystępnej dla dzieci chcieliśmy przemycić, to co na kurpiowszczyźnie najcenniejsze, czyli rękodzieło i zwyczaje. Dzięki projektowi udało nam się zaszczepić w dzieciach zainteresowanie kulturą kurpiowską. Dzieci dopytują o kolejne warsztaty i wydarzenia” – ocenia Aleksandra Karłowicz, koordynatorka projektu.

“Cieszy nas to zainteresowanie – ocenia przewodnicząca Koła Bożena Ciskowska – na szczęście jako organizacja będziemy w stanie sprostać temu wyzwaniu. Jeszcze w tym roku zorganizujemy konkurs na kartkę bożonarodzeniową z elementami kurpiowskimi, a w nowym roku planujemy kurpiowskie zapusty, w które będą mogły włączyć się również dzieci”.

Projekt pod nazwą Kurpiowskie wakacje nad stawem – mali dębiniacy poznają kulturę kurpiowską realizowany przez Koło Gospodyń Wiejskich w Dębinach “Nad Stawem” jest współfinansowany ze środków pozostających w dyspozycji Dyrektora Narodowego Centrum Kultury w ramach programu EtnoPolska. Edycja 2023.

Aleksandra Karłowicz Koordynatorka projektów w KGW w Dębinach

Komentarze